21.04.2013 15:28    

Merhaba arkadaşlar.

Konuyu açan arkadaşımız kendi üstüne alınmasın, genelde karşılaştığımız bir durumdan, bir yaklaşım yanlışından bahsetmek istiyorum. Bir başka başlık altında da gördüm bu sehim kontrolü konusunu.

Her şeyden önce bilmek gerekir ki, bir sistemin ve sistem elemanlarının yer ve/veya şekil değiştirmeleri (displacement and/or deformations) ki; bu sistem elamanımız kiriş olduğunda, eleman eksenine dik doğrultudaki deformasyonuna sehim diyoruz, öyle ampirik formüllerle hesaplanamaz! Böyle formüllerle hesap yapan bir program varsa bile, ya kendini kandırmıştır ya da sizi kandırıyor demektir. Aklı başında kendine ve mesleğine saygılı bir yazar bunu yapmaz, böyle bir şey yazmaz.

Bir taşıyıcı sistemin ve elemanlarının şekil değiştirmelerini hesaplayabilmek için, Malzeme, Mekanik, Mekaniğin alt disiplinleri Statik ve Dinamik bilgileri ile Mukavemet bilgileri gerekir. Hatırladığım kadar, istenen sehim hesabı Kren kirişleri ile ilgili idi. Her durumda hiperstatik bir sistemden bahsediyoruz, üstelik dinamik yüklere maruz bir sistemden. Bu durumda izostatik sistemler için verilmiş ampirik formüller kullanarak, statik yüklere göre kesit tesirleri, gerilim analizi ve sehim analizi yapamazsınız. En iyimser ihtimalle verilen sistemin kren kirişi sistemden soyutlanıp ele alınsa bile, şartname ve yönetmeliklerin izin verdiği, tesir çizgileriyle çözümlemek zorundasınız. Defteri var kitabı var, mektebi var okulu var.

Bahsettiğim kriterlere uygun olarak yazılmış bir program da internet ortamında fi sebilillah neden paylaşılın ki?

Eğer bahsedilen kavramları bilmiyorsanız, böyle bir hesabı, oradan buradan toparlanmış, anlamını bilmediğiniz ampirik formüllerle yapmaya çalışmayınız. Yaptığınızı sanırsınız. Tasarımcı tarafındaysanız, bırakın bilen birileri yapsın. Kontrol eden ve onaylayan tarafta iseniz de, öyle ampirik formüllerle yapılan hesapları kabul etmeyiniz, onaylamayınız.

Bahsettiğim şekilde davranmamanız halinde, mesleğinizi Elektrik mühendisi arkadaşlarımızın düştüğü duruma düşürürsünüz. "üç faz bi nötür, nereye götürürsen götür" dedirtirsiniz. Elektrik mühendisi arkadaşlarımız buna çok kızıyorlar ama, nereden çıktı böyle bir algılama diye düşünüyorlar mı? Söz konusu sehim hesabı sorumluluk alanına giren bir mesleğe sahipseniz, mesleğinize saygılı olunuz. Bu meslekten değilseniz, meslek sahiplerine saygılı olmak zorundasınız.

Ampirik formüller, kendini kontrol için, mertebe kontrolü için, ya da başlangıç değerleri için kullanılabilir.

Toparlayıp konumuza dönersek, bir sistemin bir elemanının şekil değiştirmelerini, deformasyonlarını hesaplayabilmek için, sisteme etki eden dış tesirlerin (servis yükleri ve öz ağırlıklar ile dinamik etkiler ile belki de uniform sıcaklık değişmesi ve farklı sıcaklık değişmesi durumları da dahil) altında önce gerilme dağılışını hesaplamak gerekir. (Ben bu tür sistemlerde birinci mertebe kabullerini asla yeterli bulmuyorum, mutlaka ikinci mertebede hesaplanması gerektiğini düşünüyorum.) Ancak bundan sonra maruz kalınan kesit tesirleri altında elemanların şekil değiştirmeleri hesaplanabilecektir.

Şartname ve yönetmelikler, sağlanması gereken asgari şartları belirlerler. Şartname ve yönetmeliklerin belirlediği asgari şartları üst sınır olarak kabul edip, bunların sağlanmasıyla yetinmek, konuyu bilmeyenlerin sığınağıdır. Ya da, "benden ırak cehenneme direk" yaklaşımının başka bir dilde ifadesidir. Her şeyi bir yana bırakalım, bu sınırlar içinde yapılan hesabın sonuçları, ne olur ne olmaz diye şartname ve yönetmeliklerde göz önüne alınmış bir sürü katsayı ile şişirilmiş olacağından, daima gayrı ekonomik olacaktır.

Bulunduğunuz konum gereği böyle yapmam benden bekleniyor, yapmak zorundayım, eski köye yeni adet getirmek beni aşar diye düşünüyorsanız. Konuyu bilenlerden böyle yan yol sapmalarına alet olmalarını, yardım etmelerini beklemek safdillik olur.

Herkese kolay gelsin.